Odkrycie przyczyny największego trzęsienia ziemi w Europie

Odkrycie przyczyny największego trzęsienia ziemi w Europie: 'Może się zdarzyć ponownie w przyszłości'

Geolodzy odkryli nową strukturę skał pod dnem oceanu na południowy zachód od Portugalii. Uważają, że ta odkryta "struktura kroplowa" była przyczyną największego trzęsienia ziemi, jakie kiedykolwiek miało miejsce w Europie, które miało miejsce 250 lat temu.

W badaniach, które przeprowadzono we współpracy naukowców z Vrije Universiteit Amsterdam, Uniwersytetu w Lizbonie oraz Uniwersytetu Johanna Gutenberga w Moguncji, analizowano dno morskie oraz głębsze warstwy ziemi w części Atlantyku. W tym rejonie 1 listopada 1755 roku miało miejsce trzęsienie ziemi, które zniszczyło Lizbonę.

W wyniku tego kataklizmu, uznawanego za największe trzęsienie ziemi w historii Europy, zginęło około 50 000 osób. Fale tsunami dotarły nawet do Holandii, powodując zniszczenia w portach.

"Ponieważ struktura kroplowa może w przyszłości znowu prowadzić do silnych trzęsień ziemi, badania tego obszaru mają kluczowe znaczenie" - ocenia geolog Wouter Schellart z Vrije Universiteit Amsterdam. Naukowcy zmapowali podziemne struktury, posługując się badaniami sejsmicznymi.

"Dzięki stacjom sejsmicznym mogliśmy przyjrzeć się wnętrzu skorupy ziemskiej jak przez rentgen. Wykorzystaliśmy także fale dźwiękowe. Na tej podstawie stworzyliśmy modele komputerowe, które pokazują podziemne struktury oraz występujące tam siły, napięcia i ruchy tektoniczne."

Pod płaskim dnem oceanu na głębokości około pięciu kilometrów, znanym jako Horseshoe Abyssal Plain, Schellart i jego zespół odkryli niezwykłą strukturę kroplową. Składa się ona z relatywnie ciężkich skał, sięgających do głębokości dwustu kilometrów, znajdujących się na krawędziach dwóch płyt tektonicznych - afrykańskiej i euroazjatyckiej.

Te dwa kontynentalne płyty, które przesuwają się w kierunku siebie, powoli wpychają strukturę skał głębiej w ziemię, nadając jej kształt kropli. "Takie struktury kroplowe były wcześniej odkrywane w innych miejscach na ziemi, ale zawsze pod kontynentami. To pierwszy raz, kiedy taka struktura została znaleziona pod dnem oceanu."

Według naukowców, struktura skał prowadzi do powstawania pęknięć w górnej skorupie ziemskiej w tym obszarze, sięgających aż 30 kilometrów w głąb. Odkryli, że do powstania tego zjawiska naturalnego potrzebne są specyficzne składniki, które przypadkiem występują w tym regionie. Ustalili to dzięki modelom komputerowym, które symulowały, jak takie struktury powstają pod dnem oceanu.

Na podstawie modeli komputerowych przewidziano również, jak w pobliżu struktury kroplowej może powstać pęknięcie, w tym samym miejscu, gdzie przypuszcza się, że znajdowało się epicentrum trzęsienia z 1755 roku. Dzięki temu naukowcy zidentyfikowali potencjalne miejsce pęknięcia, które doprowadziło do wielkiego trzęsienia ziemi w Lizbonie.

To samo pęknięcie może w przyszłości również wywołać tak silne trzęsienia ziemi. "Tego rodzaju wielkie trzęsienie ziemi z całą pewnością zdarzy się w przyszłości, ale kiedy i gdzie - tego na razie trudno powiedzieć."

"Aby zrozumieć przyczyny tego trzęsienia ziemi, potrzebne są dalsze badania" - mówi Schellart. "Jest to również niezbędne, aby móc przewidzieć, gdzie i kiedy może wystąpić kolejne zniszczycielskie trzęsienie ziemi."